Szkoła Podstawowa

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. KAZIMIERZA WIELKIEGO

W KWIECISZEWIE

Budynek Szkoły Podstawowej w Kwieciszewie

Od średniowiecza notuje się wzmianki dotyczące istnienia szkoły w Kwieciszewie. Początkowo funkcjonowała szkoła parafialna, której lokalizacja pozostaje nieznana. Prawdopodobnie jednak znajdowała się pomiędzy kościołem a cmentarzem. Nauczaniem w takiej szkole zajmował się pisarz Miejski zwany również rektorem. W XV wieku pobierał on od mieszczan kwieciszewskich i chłopów z Góry opłatę: po cztery obole z domu. Uczyć się mogli w owym czasie tylko chłopcy. Program obejmował naukę pisania i rachunków, podstaw łaciny, śpiewu kościelnego. Ambitniejsi mogli udać się do szkół katedralnych, np. w Gnieźnie. W okresie zaborów funkcjonowały dwie szkoły: ewangelicka i katolicka. W obydwu nauczano w języku niemieckim. W pierwszych latach XX postawiono gmach nowej szkoły katolickiej w którym do dziś mieści się Szkoła Podstawowa, zaś szkoła ewangelicka znajdowała się na miejscu dzisiejszego domu nauczyciela. Starsi mieszkańcy wspominają o scysjach pomiędzy uczniami ewangelickimi – Niemcami a katolickimi – przeważnie Polakami, jakie miały miejsce na drodze szkolnej. Miarą rozbudzania ambicji, a także jakości nauczania w szkole jest liczba jej absolwentów kontynuujących naukę na szczeblu akademickim. Pomimo tego, że Kwieciszewo było miasteczkiem niewielkim, już od wieków średnich żacy zeń są odnotowywani w spisach studentów uniwersytetu w Krakowie. W latach 1400 – 1500 studiowało tam 9 młodzieńców z Kwieciszewa: Jakub bakałarz – wpłata w 1438 roku, Jakub syn Wawrzyńca – 1449 rok, Marcin syn Wacława – 1455 rok, Fabian syn Macieja – 1471 rok, Mikołaj syn Przecława – 1470 rok, Michał syn Macieja – 1471 rok, Grzegorz syn Macieja – 1472 rok, Piotr syn Jana – 1479 rok, Jerzy syn Stanisława – 1482 rok. W wieku XVI nastąpiło zatrzymanie napływu żaków z Kwieciszewa. Różne były koleje losów kwieciszewskich żaków. Do bardzo ciekawych należy życiorys Jakuba z Kwieciszewa. Swoją karierę rozpoczął od studiów w Wiedniu gdzie wpisał się na uniwersytet w 1429 roku. Rychło jednak przeniósł się na uniwersytet w Pradze który ukończył w 1431 roku z tytułem bakałarza. Jako, że nie zabiegał o zwolnienie z obowiązkowych dwuletnich wykładów prawdopodobnie nauczał tam jakiś czas. Do Krakowa przybył w siedem lat później. W 1339 roku został tam mistrzem sztuk wyzwolonych. Później praktykował jako lekarz w Brześciu Kujawskim. Pomimo gruntownego wykształcenia kariery uniwersyteckiej nie zrobił, być może na przeszkodzie stanęło to, że studiował wcześniej w przesiąkniętej wpływami husyckimi Pradze i głosił poglądy niezgodne z oficjalnie uznawanymi za słuszne.

Okres zaborów to czas germanizacji Polaków mieszkających na terenie ziemi mogileńskiej. Szkoła działająca w tym czasie w Kwieciszewie, której obecnie używany budynek wybudowany został na początku XX wieku, była narzędziem mającym wykorzenić język i kulturę polską. Pruski przymus i dryl szkolny był zapewne przyczyną unikania zajęć, co mogło uchodzić nawet za sposób obrony tożsamości narodowej. Dlatego też zapewne w Słowniku Geograficznym Polski wydanym w 1884 roku oceniono liczbę analfabetów na 282. Szczególnie silnie walczono z polskością na przełomie XIX i XX wieku. Niechlubnie zapisał się okres sprawowania rządów przez kanclerza Otto Bismarcka. We wrześniu 1887 roku minister oświaty Gossler polecił usunąć język polski ze szkół. Dotychczas lekcje mogły odbywać się po polsku w sytuacji, kiedy dzieci nie opanowały niemieckiego. Druga fala prześladowań miała miejsce na początku XX wieku kiedy Prusacy postanowili rozprawić się ostatecznie z językiem polskim w szkole. Wprowadzono nauczanie religii w języku niemieckim. Tego jednak było już zbyt wiele. Fala strajków ogarnęła placówki oświatowe. Uczestniczyło w nich w latach 1906 – 1907 łącznie około czterdzieści siedem tysięcy dzieci w Wielkim Księstwie Poznańskim. W powiecie mogileńskim pierwsi zastrajkowali uczniowie w Wiecanowie pod koniec sierpnia 1906 roku. Konsekwentnie odmawiano odpowiadania po niemiecku na lekcjach religii, przyjmowania niemieckich katechizmów. Na karty historii przeszli również uczniowie z Kwieciszewa. Przyłączyli się oni do protestu, pomimo szykan jakie stosowano: zmuszano do pozostawanie w szkole w godzinach popołudniowych, a nawet zdarzały się przypadki pobicia. Pomimo stłumienia strajków szkolnych nie udało się złamać woli Polaków do kultywowania tradycji i języka.

Budynek Szkoły Podstawowej w Kwieciszewie w 1912 roku

Upragniona niepodległość przyniosła zmiany również dla szkoły. Rozpoczęto nauczanie w języku polskim. Rozpoczęła się historia prawdziwie polskiej szkoły w Kwieciszewie. Z okresu I wojny światowej szkoła wyszła nietknięta, jak mówią dokumenty powiatu mogileńskiego z roku 1919. Nie znaleziono zniszczeń, braków, nie potrzeba było remontu. Istniały jednak w Kwieciszewie nadal dwie szkoły. Mniejszość niemiecka miała prawo do nauczania dzieci w ojczystym języku. Na mocy decyzji Kuratorium w Poznaniu z dnia 3 XI 1922 szkoła ewangelicka w Gębicach została zamieniona na katolicką, zaś uczniowie niemieccy przeniesieni do szkoły kwieciszewskiej, podobnie jak dzieci z Góry. W latach 1933 – 1934 kierowniczką w szkole ewangelickiej była Maria Hermann. Nauką objętych było 26 uczniów. Zgodnie z rozporządzeniem ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia powiat mogileński przyłączony został do Okręgu Szkolnego Pomorskiego z siedzibą w Toruniu. Stan taki trwał do 1932 roku, kiedy to powiat Mogilno przeszedł do Okręgu Szkolnego Poznańskiego. Było tak do roku 1937, wówczas powrócono do rozwiązania sprzed 1932 roku. Posiadał powiat mogileński 67 szkół powszechnych do których uczęszczało 6519 uczniów. W Kwieciszewie istniała do roku 1939 szkoła II stopnia. Nauczano w niej języka polskiego, religii, historii, geografii, nauki o przyrodzie, arytmetyki z geometrią, rysunków, zajęć praktycznych, śpiewu oraz ćwiczeń cielesnych czyli wychowania fizycznego. W latach 1933 – 1934 dokumenty powiatowe odnotowują następujące składy osobowe nauczycieli i dzieci: kierownik Józef Kudas, Joanna Grabianowska, Jan Dobrowolski. Stan liczebny uczniów w pierwszym spisie wynosił 152 osoby. Kolejne dane zawierają nazwiska następujących pedagogów: kierownik Stanisław Eibich, Włodarska Janina, Wolaninówna Maria, Jan Dobrowolski. Liczba uczniów: 148, w tym 133 Polaków, 15 Niemców. W czerwcu 1939 roku liczba uczniów wynosiła 181, uczyło ich czterech pedagogów: kierownik Józef Kudas, Joanna Grabianowska, Felicja Stenzel, Maria Wojciechowska. Wrzesień 1939 roku przyniósł koniec możliwości pobierania nauki przez Polaków. Nauczyciele, księża, jako grupa posiadająca wpływ na młode pokolenie, mieli zostać wyeliminowani: poprzez pozbawienie życia, wysłanie obozu koncentracyjnego, wywózkę na przymusowe roboty lub w najlepszym przypadku wysiedlenie do Generalnej Guberni. Los taki nie ominął pedagogów z Kwieciszewa. Felicja Stenzel wysłana została na przymusowe roboty, Maria Wojciechowska wysiedlona do Generalnej Guberni. Proboszcza parafii kwieciszewskiej ks. Stanisława Kubińskiego zamordowano w obozie koncentracyjnym w Dachau w 1942 roku. Okupant na naukę pozwolił Polakom dopiero 9 IX 1943 roku. Nie była to jednak edukacja mająca prowadzić do wszechstronnego rozwoju uczniów. Często zmuszano ich do wykonywania prac gospodarczych. Groziło również wysłanie na przymusowe roboty. Zrozumiałym jest więc, że nie cieszyła się taka szkoła powodzeniem wśród dzieci kwieciszewskich. Dopiero marzec 1945 roku przyniósł długo oczekiwane zmiany.

Zdjęcia: Szkoła Podstawowa w Kwieciszewie w okresie międzywojennym

Dnia 20 lutego 1945r sprowadziła się do szkoły p. Wojciechowska Maria, która przed wojną była nauczycielką kontraktową przy tutejszej szkole. Po nawiązaniu kontaktu z Insp. Szkol. Rozpoczęła pracę 5 marca 1945r ucząc dzieci w dwóch oddziałach zaawansowanych (oddz. II) i analfabetów (oddz. I). spisem objęła 220 dzieci. 13 marca 1945r przeniósł się do szkoły w Kwieciszewie na własną prośbę p. Paterski, który został mianowany przez Inspektorat Szkoły jako p.o. kierownika szkoły. Przed wojną pełnił on obowiązki kierownika Szkoły Powszechnej II st. w Orzeszynie, pow. Mogilno. Dnia 15 marca 1945r kierownik p. Paterski formalnie przejął szkołę w obecności nauczycielki p. Wojciechowskiej Marii, p. Majchrowicza W i p. Nowackiego Waleriana delegowanych przez gromadę. Sporządzono dokładny protokół przejęcia szkoły. Oszacowano, że przez wojnę szkoła poniosła poważne straty: gmach szkoły, budynki gospodarcze, płoty znajdowały się w dobrym stosunkowo stanie( biorąc pod uwagę mury, dachy, malowanie) ramy okienne niektórych okien były nadpsute, brak szyb, jednych drzwi do klasy, inne były uszkodzone, brak było kluczy do drzwi i szaf. W klasach brakowało trzech pieców do ogrzewania, w ich miejsce wstawiono piece żelazne wydane szkole w skład sprzętu w Marcinkowie. Brakowało wiele ławek i innego sprzętu, jednak część sprzętów przewieziono z byłej szkoły niemieckiej i pastorówki. W ten sposób wyposażono w podstawowy sprzęt trzy izby szkolne. Stwierdzono również duże straty w pomocach naukowych. Zostało ich bardzo mało i to miernej wartości. Nie przejęto żadnych akt szkolnych w języku polskim. Pierwsze posiedzenie Rady Pedagogicznej odbyło się 20 marca 1945r w której brali udział: kierownik szkoły p. Paterski, oraz nauczyciele: p. Wojciechowska M i p. Krzewinówna. W pierwszych dniach po kilkuletniej przerwie w funkcjonowaniu szkoły, przy klasyfikowaniu uczniów do poszczególnych klas zwrócono uwagę by uczniów zdolniejszych i pilniejszych klasyfikować do klas wyższych. Na pierwszym posiedzeniu podjęto również sprawę podręczników i ogłoszono, aby wieś mająca cos z podręczników czy pomocy wypożyczyła lub ofiarowała to szkole. Po wojnie, pierwsze zebranie rodziców odbyła się 20 marca 1945r, na którym reaktywowano na zasadach przedwojennych Koło Opieki Rodzicielskiej. Nawiązano z rodzicami dzieci szkolnych ściślejszy kontakt, zaznajomiono rodziców z obecnym stanem miejscowej szkoły, zwrócono uwagę na ważność współpracy domu ze szkołą. Z okazji kapitulacji Niemiec odbyły się wielkie manifestacje, obchody wspólne dla Gębic i Kwieciszewa: 9 maja w Gębicach, a 10 maja w Kwieciszewie. Dnia 20 lipca 1945r zakończono uroczyście naukę szkolną i rozpoczęto wakacje letnie udziałem w podniosłym nabożeństwie kościelnym . Do tego czasu z nauczycielstwa pracującego w tutejszej szkole bezpośrednio przed wojna nie powróciła p. Stenzel, która wywieziona została w czasie wojny do Niemiec, znajdowała się po stronie aliantów. Nauczycielka p. Grabianowska przeniosła się do Gniezna. Kierownik Kudas w lipcu 1945r wyprowadził się z rodziną do Poznania. 15 sierpnia 1945r przejeżdżał przez Kwieciszewo ks. prymas August Hlond witany owacyjnie przez tutejsze społeczeństwo.

Naukę w roku szkolnym 1945/46 rozpoczęto 4 września. W dniach od 5-8 września dokonano nowego zapisu dzieci do szkoły powszechnej i młodzieży do szkoły wieczorowej. Liczba dzieci w wieku obowiązku szkolnego wynosiła 250 uczniów. Z początkiem r. szkolnego 1948/49 kierownik szkoły p. Paterski został przeniesiony do Liceum Pedagogicznego w Ośnie Ziemia Lubuska, pełnienie obowiązków kierownika szkoły powierzono nauczycielce F. Stenzelównie. Od 1950 roku nauka zaczęła odbywać się w 5 izbach lekcyjnych. W 1955r przekształcono wieś Kwieciszewo z gospodarki indywidualnej na gospodarkę zespołową. W środowisku lokalnym działała świetlica gromadzka, w której pracę zaangażowali się nauczyciele. W lipcu 1957 zelektryfikowano Kwieciszewo wraz z przyległymi wioskami, co na pewno dodatnio wpłynęło na przygotowanie się młodzieży do zajęć lekcyjnych. W roku szkolnym 1957/58 przeprowadzono remont kapitalny obu szkół. Wymieniono wszystkie okna w starej szkole i część okien w mieszkaniach nauczycielskich oraz w piwnicach. Dokonano przełożenia dachów obu szkół jak również przestawienia pieców w mieszkaniach nauczycieli i wielu innych usterek. Również odmalowano wszystkie klasy starej szkoły. Obsada nauczycielska wynosiła 5 osób. Kierownikiem szkoły od 1950r jest Kowalski Zygmunt . Dzień 20 listopada został oficjalnie uznany za Międzynarodowy Dzień Nauczyciela. Młodzież naszej szkoły wysadziła drogę czereśniami do Bielic. W tym czasie zorganizowano szereg wycieczek do Zakopanego, Wieliczki, Warszawy.



	Zdjęcia: Szkoła Podstawowa w Kwieciszewie w latach 1945-1960

W 1960 roku liczba uczniów wzrosła do 215 uczniów. Przeprowadzono dalsze remonty wokół szkoły: opłotowano siatką ogród, podwórze gospodarcze, itp. 7 stycznia 1961r został utworzony przy Szkole Podstawowej w Kwieciszewie zespół muzyczny, który liczył 42 członków.1 lutego 1962r oddano izby lekcyjne do użytku szkolnego. Kancelarię kierownika szkoły przeznaczono również jako pokój nauczycielski. 18 września 1963r wieś witała przejeżdżających kolarzy. 1 września 1964r odeszła na emeryturę długoletnia nauczycielka p. F Stenzel. W roku szkolnym 1965/66 stopień organizacyjny szkoły przechodzi z siedmiu na ośmiolatkę, to też żadne dziecko nie kończy szkoły podstawowej.

W roku szkolnym 1966/67 za względu na trudne warunki lokalowe szkoły, zaplanowano zbudować w czynie społecznym pawilon w roku szkolnym1967/68. na ten cel zakupiono plac przyległy do szkoły od p. Kirsch Walerii. Jesienią powołano Komitet Odbudowy Pawilonu, którego przewodniczącym został Stankowski Józef, zastępcą Badyna Marian, a sekretarzem Lange Jerzy. Dnia 23 lipca 1967r odbyła się uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod pawilon szkolny. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele: Wydziału Oświaty, Komitetu Powiatowego PZPR, Powiatowej Gromadzkiej Rady Narodowej, a już 20 września 1968r dokonano otwarcia nowo wybudowanego pawilonu szkolnego. Uzyskano w ten sposób dodatkowo dwie izby lekcyjne, pracownie do zajęć praktycznych, bibliotekę, kuchnię na dożywianie dzieci oraz mieszkanie składające się z jednego pokoju i kuchni.

Zdjęcia: Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod pawilon szkolny 1967 rok.

W dniu 10 października 1971r odbyło się uroczyste otwarcie boiska tutejszego L.Z.S. „Pałuczanka”. Uroczystości otwarcia przewodniczył p. J. Kowalski, który powitał przybyłych gości. W tym dniu odbyło się również uroczyste odznaczenie zasłużonych działaczy sportu. W roku szkolnym 1973/74 powstała Zbiorcza Szkoła Gminna z siedzibą w Gębicach, którą kierował dyr. Stanisław Werner. Szkoła Podstawowa w Kwieciszewie pozostała filią szkoły Gminnej. 5 października 1973r odbyło się pożegnanie dyrektora szkoły Zygmunta Kowalskiego. Uroczystość zorganizował Komitet Rodzicielski. Dyr. Szkoły Jerzy Lange podziękował ustępującego dyrektorowi za wieloletnia prace w tutejszej szkole. 30 czerwca 1974r odbył się Ogólnopolski Turniej Wiedzy Obywatelskiej. Z dniem 1 lutego 1976r szkoła przeszła pod nadzór Zbiorczej Szkoły Gminnej w Mogilnie, którą kierował p. Zygmunt Toboła. W roku szkolnym 1977/78 do Szkoły Podstawowej w Kwieciszewie przyłączono p-kt filialny – Szkoła Podstawowa w Czarnotulu z kl. I – IV. W tym roku szkolnym działające koło teatralne wystawiło sztukę A. Fredry „Zemsta” pod kierownictwem p. Trepińskiego, a w następnym „Pana Tadeusza” dla młodzieży i mieszkańców Kwieciszewa i okolic. W sierpniu 1984 rozpoczęto remont kapitalny szkoły, który miał na celu poprawić warunki pracy szkoły. Głównym zadaniem było założenie centralnego ogrzewania. W lipcu 1986r zmarła p. Stenzel Felicja - nieodżałowana, wzorowa emerytowana nauczycielka i wychowawczyni wielu pokoleń. Po 31 latach pracy pedagogicznej 1 września 1990r na emeryturę przeszedł dyr. Szkoły p. Jerzy Lange, a po 35 latach pracy pedagogicznej p. Latos. Dyr. Szkoły od 1 września 1990r został p. Szymański Tadeusz.



	Zdjęcia: Szkoła Podstawowa w Kwieciszewie w latach 1970 - 1990

W roku szkolnym 1990/91 funkcjonowało 9 oddziałów z ogólną liczbą uczniów 213. wprowadzono również z tym r. szkolnym do szkół religię, którą prowadził nauczyciel – katecheta skierowany przez Biskupa Diecezjalnego – p. W Grzybowskiego wych. Kl. VIII i VI. Kol. G. Chudzińska i B. Rejniak wraz z rodzicami przeprowadziły remont w swoich klasach. W kl. IV urządzona została biblioteka i świetlica a w pawilonie byłe pomieszczenie biblioteki i klasy specjalnej zaadoptowano na klasę. W roku szkolnym 1991/92 po 30 latach pracy pedagogicznej na emeryturę przeszła kol. T. Malach. Od stycznia 1996r dyr. Szkoły została p. Barbara Rejniak. W roku szkolnym 1995/96 podniosłym wydarzeniem w naszej szkole było otwarcie Sali komputerowej. Nasza szkoła z dniem 1 września 1999r została przekształcona w sześcioletnią Szkołę Podstawową o strukturze organizacyjnej kl. I – VI . W roku szkolnym 1999 pożegnaliśmy byłych szefów naszej placówki oświatowej: wieloletniego kierownika szkoły p. Kowalskiego Z. (zm. 20.09.1999r) i dyrektora p. Lange J (zm. 6.12.1999r). Z dniem 1 września 2002r p. dyr. Barbara Rejniak przeszłą na zasłużoną emeryturę, a władze gminne i oświatowe powołały na stanowisko dyrektora szkoły p. mgr Michała Moszkowicza. W roku szkolnym 2002/2003 uczestniczyliśmy w imprezie pn. „Święto Flag” - prezentując Belgię. W roku szkolnym 2003/2004 gościliśmy w szkole biskupa Bogdana Wojtusia, który spotkał się z młodzieżą i pracownikami szkoły. Młodzież nasza brała udział w wielu konkursach na terenie gminy, odnosząc znaczące sukcesy. Z dniem 1 września 2005r na zasłużoną emeryturę odeszła p. G. Chudzińska. 3 czerwca 2006 roku odbyła się uroczystość nadania Szkole Podstawowej w Kwieciszewie imienia Kazimierza Wielkiego, połączona z przekazaniem sztandaru.