Od
średniowiecza notuje się wzmianki dotyczące istnienia szkoły
w Kwieciszewie. Początkowo funkcjonowała szkoła parafialna, której
lokalizacja pozostaje nieznana. Prawdopodobnie jednak znajdowała się
pomiędzy kościołem a
cmentarzem. Nauczaniem w
takiej szkole zajmował się pisarz Miejski zwany również
rektorem. W XV wieku pobierał
on od mieszczan kwieciszewskich i
chłopów z Góry opłatę: po cztery obole z domu.
Uczyć się mogli w owym czasie tylko chłopcy. Program obejmował naukę
pisania i rachunków, podstaw łaciny, śpiewu kościelnego. Ambitniejsi
mogli udać się do szkół katedralnych, np. w Gnieźnie.
W okresie zaborów funkcjonowały dwie szkoły: ewangelicka i
katolicka. W obydwu nauczano w języku niemieckim. W pierwszych
latach XX postawiono gmach nowej szkoły katolickiej w którym do dziś
mieści się Szkoła Podstawowa, zaś szkoła ewangelicka znajdowała się
na miejscu dzisiejszego domu nauczyciela. Starsi mieszkańcy wspominają
o scysjach pomiędzy uczniami ewangelickimi – Niemcami a katolickimi
– przeważnie Polakami, jakie miały miejsce na drodze szkolnej.
Miarą rozbudzania ambicji, a także jakości nauczania w szkole jest
liczba jej absolwentów kontynuujących naukę na szczeblu akademickim.
Pomimo tego, że Kwieciszewo było miasteczkiem niewielkim, już od wieków
średnich żacy zeń są odnotowywani w spisach studentów uniwersytetu
w Krakowie. W latach 1400 – 1500 studiowało tam 9 młodzieńców
z
Kwieciszewa: Jakub bakałarz – wpłata w 1438 roku, Jakub syn Wawrzyńca
– 1449 rok, Marcin syn Wacława – 1455 rok, Fabian syn Macieja –
1471 rok, Mikołaj syn Przecława – 1470 rok, Michał syn Macieja –
1471 rok, Grzegorz syn Macieja – 1472 rok, Piotr syn Jana – 1479
rok, Jerzy syn Stanisława – 1482 rok. W wieku XVI nastąpiło
zatrzymanie napływu żaków z Kwieciszewa. Różne były koleje losów
kwieciszewskich żaków. Do bardzo ciekawych należy życiorys Jakuba z
Kwieciszewa. Swoją karierę rozpoczął od studiów w Wiedniu
gdzie wpisał się na uniwersytet w 1429 roku. Rychło jednak
przeniósł się na uniwersytet w Pradze który ukończył w 1431 roku z
tytułem bakałarza. Jako, że nie zabiegał o zwolnienie z obowiązkowych
dwuletnich wykładów prawdopodobnie nauczał tam jakiś czas. Do
Krakowa przybył w siedem
lat później. W 1339 roku został tam mistrzem sztuk wyzwolonych. Później
praktykował jako lekarz w Brześciu Kujawskim. Pomimo gruntownego
wykształcenia kariery uniwersyteckiej nie zrobił, być może na
przeszkodzie stanęło to, że studiował wcześniej w przesiąkniętej
wpływami husyckimi Pradze i głosił poglądy niezgodne z oficjalnie
uznawanymi za słuszne.
Okres
zaborów to czas germanizacji Polaków mieszkających na terenie ziemi
mogileńskiej. Szkoła działająca w tym czasie w Kwieciszewie, której
obecnie używany budynek wybudowany został na początku XX wieku, była
narzędziem mającym wykorzenić język i kulturę polską. Pruski
przymus i dryl szkolny był zapewne przyczyną unikania zajęć, co mogło
uchodzić nawet za sposób obrony tożsamości narodowej. Dlatego też
zapewne w Słowniku Geograficznym Polski wydanym w 1884 roku
oceniono liczbę analfabetów na 282. Szczególnie silnie walczono z
polskością na przełomie XIX i XX wieku. Niechlubnie zapisał się
okres sprawowania rządów przez kanclerza Otto Bismarcka. We wrześniu
1887 roku minister oświaty Gossler polecił usunąć język polski ze
szkół. Dotychczas lekcje mogły odbywać się po polsku w sytuacji,
kiedy dzieci nie opanowały niemieckiego. Druga fala prześladowań miała
miejsce na początku XX wieku kiedy Prusacy postanowili rozprawić się
ostatecznie z
językiem polskim w szkole. Wprowadzono nauczanie religii w języku
niemieckim. Tego jednak było już zbyt wiele. Fala strajków ogarnęła
placówki oświatowe. Uczestniczyło w nich w latach 1906 – 1907 łącznie
około czterdzieści siedem tysięcy dzieci w Wielkim Księstwie Poznańskim.
W powiecie mogileńskim pierwsi zastrajkowali uczniowie w
Wiecanowie pod koniec sierpnia 1906 roku. Konsekwentnie odmawiano
odpowiadania po niemiecku na lekcjach religii, przyjmowania niemieckich
katechizmów. Na karty historii przeszli również uczniowie z
Kwieciszewa. Przyłączyli się oni do protestu, pomimo szykan jakie
stosowano: zmuszano do pozostawanie w szkole w godzinach popołudniowych,
a nawet zdarzały się przypadki pobicia. Pomimo stłumienia strajków
szkolnych nie udało się złamać woli Polaków do kultywowania
tradycji i języka.
 |
Budynek
Szkoły Podstawowej w Kwieciszewie w 1912 roku
|
Upragniona
niepodległość przyniosła zmiany również dla szkoły. Rozpoczęto
nauczanie w języku polskim. Rozpoczęła się historia prawdziwie
polskiej szkoły w Kwieciszewie. Z okresu I wojny światowej szkoła
wyszła nietknięta, jak mówią dokumenty powiatu mogileńskiego z roku
1919. Nie znaleziono zniszczeń, braków, nie potrzeba było remontu.
Istniały jednak w Kwieciszewie nadal dwie szkoły. Mniejszość
niemiecka miała prawo do nauczania dzieci w ojczystym języku. Na mocy
decyzji Kuratorium w Poznaniu z dnia 3 XI 1922 szkoła ewangelicka w Gębicach
została zamieniona na katolicką, zaś uczniowie niemieccy przeniesieni
do szkoły kwieciszewskiej, podobnie jak dzieci z Góry.
W latach 1933 –
1934 kierowniczką w szkole ewangelickiej była Maria Hermann. Nauką
objętych było 26 uczniów.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra Wyznań Religijnych i
Oświecenia powiat mogileński przyłączony został do Okręgu
Szkolnego Pomorskiego z siedzibą w Toruniu. Stan taki trwał do 1932
roku, kiedy to powiat Mogilno przeszedł do Okręgu Szkolnego Poznańskiego.
Było tak do roku 1937, wówczas powrócono do rozwiązania sprzed 1932
roku. Posiadał powiat mogileński 67 szkół powszechnych do których
uczęszczało 6519 uczniów.
W Kwieciszewie istniała do roku 1939 szkoła II stopnia. Nauczano w
niej języka polskiego, religii, historii, geografii, nauki o
przyrodzie, arytmetyki z
geometrią, rysunków, zajęć praktycznych, śpiewu oraz ćwiczeń
cielesnych czyli wychowania fizycznego. W latach 1933 – 1934 dokumenty
powiatowe odnotowują następujące składy osobowe nauczycieli i
dzieci: kierownik Józef Kudas, Joanna Grabianowska, Jan Dobrowolski.
Stan liczebny uczniów w pierwszym spisie wynosił 152 osoby. Kolejne
dane zawierają nazwiska następujących pedagogów: kierownik Stanisław
Eibich, Włodarska Janina, Wolaninówna Maria, Jan Dobrowolski. Liczba
uczniów: 148, w tym 133 Polaków, 15 Niemców. W czerwcu 1939 roku
liczba uczniów wynosiła 181, uczyło ich czterech pedagogów:
kierownik Józef Kudas, Joanna
Grabianowska, Felicja Stenzel, Maria Wojciechowska. Wrzesień 1939 roku
przyniósł koniec możliwości pobierania nauki przez Polaków.
Nauczyciele, księża, jako
grupa posiadająca wpływ na młode pokolenie, mieli zostać
wyeliminowani: poprzez pozbawienie życia, wysłanie obozu
koncentracyjnego, wywózkę na przymusowe roboty lub w najlepszym
przypadku wysiedlenie do Generalnej Guberni. Los taki nie ominął
pedagogów z Kwieciszewa.
Felicja Stenzel wysłana została na przymusowe roboty, Maria
Wojciechowska wysiedlona do Generalnej Guberni. Proboszcza parafii
kwieciszewskiej ks. Stanisława Kubińskiego zamordowano w obozie koncentracyjnym w
Dachau w 1942 roku.
Okupant na naukę pozwolił Polakom dopiero 9 IX 1943 roku. Nie była to
jednak edukacja mająca prowadzić do wszechstronnego rozwoju uczniów.
Często zmuszano ich do wykonywania prac gospodarczych. Groziło również
wysłanie na przymusowe roboty. Zrozumiałym jest więc, że nie cieszyła
się taka szkoła powodzeniem wśród dzieci kwieciszewskich. Dopiero
marzec 1945 roku przyniósł długo oczekiwane zmiany.
Zdjęcia: Szkoła Podstawowa w Kwieciszewie w okresie międzywojennym
Dnia
20 lutego 1945r sprowadziła się do szkoły p. Wojciechowska Maria, która
przed wojną była nauczycielką kontraktową przy tutejszej szkole.
Po nawiązaniu kontaktu z Insp. Szkol.
Rozpoczęła pracę 5 marca 1945r ucząc dzieci w dwóch oddziałach
zaawansowanych (oddz. II) i analfabetów (oddz. I). spisem objęła 220
dzieci. 13 marca 1945r przeniósł się do szkoły w Kwieciszewie na własną
prośbę p. Paterski, który został mianowany przez
Inspektorat Szkoły jako p.o. kierownika szkoły. Przed wojną pełnił
on obowiązki kierownika Szkoły Powszechnej II st. w Orzeszynie,
pow. Mogilno. Dnia 15 marca 1945r kierownik p. Paterski formalnie
przejął szkołę w obecności nauczycielki p. Wojciechowskiej
Marii, p. Majchrowicza W i p.
Nowackiego Waleriana delegowanych przez gromadę. Sporządzono dokładny
protokół przejęcia szkoły. Oszacowano, że przez wojnę szkoła
poniosła poważne straty: gmach szkoły, budynki gospodarcze, płoty
znajdowały się w dobrym stosunkowo stanie( biorąc pod uwagę mury,
dachy, malowanie) ramy okienne niektórych okien były nadpsute, brak
szyb, jednych drzwi do klasy, inne były uszkodzone, brak było kluczy
do drzwi i szaf. W klasach brakowało trzech pieców do ogrzewania, w
ich miejsce wstawiono piece żelazne wydane szkole w skład sprzętu w
Marcinkowie. Brakowało wiele ławek i innego sprzętu, jednak część
sprzętów przewieziono z byłej szkoły niemieckiej i
pastorówki. W ten sposób wyposażono w podstawowy sprzęt trzy izby
szkolne. Stwierdzono również duże straty w pomocach naukowych. Zostało
ich bardzo mało i to miernej wartości. Nie przejęto żadnych akt
szkolnych w języku polskim.
Pierwsze posiedzenie Rady Pedagogicznej odbyło się 20 marca 1945r w której
brali udział: kierownik szkoły p. Paterski, oraz nauczyciele:
p. Wojciechowska M i p. Krzewinówna.
W pierwszych dniach po kilkuletniej przerwie w funkcjonowaniu szkoły,
przy klasyfikowaniu uczniów do poszczególnych klas zwrócono uwagę by
uczniów zdolniejszych i pilniejszych klasyfikować do klas wyższych.
Na pierwszym posiedzeniu podjęto również sprawę podręczników i ogłoszono,
aby wieś mająca cos z podręczników czy pomocy wypożyczyła lub
ofiarowała to szkole.
Po wojnie, pierwsze zebranie rodziców odbyła się 20 marca 1945r, na
którym reaktywowano na zasadach przedwojennych Koło Opieki
Rodzicielskiej. Nawiązano z rodzicami dzieci szkolnych ściślejszy
kontakt, zaznajomiono rodziców z obecnym stanem miejscowej szkoły, zwrócono
uwagę na ważność współpracy domu ze szkołą. Z okazji kapitulacji
Niemiec odbyły się wielkie manifestacje, obchody wspólne dla Gębic i
Kwieciszewa: 9 maja w Gębicach,
a 10 maja w Kwieciszewie. Dnia 20 lipca 1945r zakończono uroczyście
naukę szkolną i rozpoczęto
wakacje letnie udziałem w podniosłym nabożeństwie kościelnym
. Do tego czasu z nauczycielstwa pracującego w tutejszej szkole bezpośrednio
przed wojna nie powróciła p. Stenzel, która wywieziona została w
czasie wojny do Niemiec, znajdowała się po stronie aliantów.
Nauczycielka p. Grabianowska
przeniosła się do Gniezna. Kierownik Kudas w lipcu 1945r wyprowadził
się z rodziną do Poznania.
15 sierpnia 1945r przejeżdżał
przez Kwieciszewo ks. prymas August Hlond witany owacyjnie przez
tutejsze społeczeństwo.
Naukę
w roku szkolnym 1945/46 rozpoczęto 4 września. W dniach od 5-8 września
dokonano nowego zapisu dzieci do szkoły powszechnej i młodzieży do
szkoły wieczorowej. Liczba dzieci w wieku obowiązku szkolnego wynosiła
250 uczniów. Z początkiem r. szkolnego 1948/49 kierownik szkoły p.
Paterski został przeniesiony do Liceum Pedagogicznego w Ośnie Ziemia
Lubuska, pełnienie obowiązków
kierownika szkoły powierzono nauczycielce F. Stenzelównie.
Od 1950 roku nauka zaczęła odbywać się w 5 izbach lekcyjnych.
W 1955r przekształcono wieś Kwieciszewo z
gospodarki indywidualnej na gospodarkę zespołową. W środowisku
lokalnym działała świetlica gromadzka,
w której pracę zaangażowali się nauczyciele. W lipcu 1957
zelektryfikowano Kwieciszewo wraz z przyległymi wioskami, co na pewno
dodatnio wpłynęło na przygotowanie się młodzieży do zajęć
lekcyjnych.
W roku szkolnym 1957/58 przeprowadzono remont kapitalny obu szkół.
Wymieniono wszystkie okna w starej szkole i część okien w
mieszkaniach nauczycielskich oraz w piwnicach. Dokonano przełożenia
dachów obu szkół jak również przestawienia pieców w mieszkaniach
nauczycieli i wielu innych usterek. Również odmalowano
wszystkie klasy starej szkoły. Obsada nauczycielska wynosiła 5 osób.
Kierownikiem szkoły od 1950r jest Kowalski Zygmunt
. Dzień 20 listopada został oficjalnie uznany za Międzynarodowy Dzień
Nauczyciela. Młodzież naszej szkoły wysadziła drogę czereśniami do
Bielic. W tym czasie zorganizowano szereg wycieczek do Zakopanego,
Wieliczki, Warszawy.
W
1960 roku liczba uczniów wzrosła do 215 uczniów. Przeprowadzono
dalsze remonty wokół szkoły: opłotowano siatką ogród, podwórze
gospodarcze, itp.
7 stycznia 1961r został utworzony przy Szkole Podstawowej w
Kwieciszewie zespół muzyczny, który liczył 42 członków.1
lutego 1962r oddano izby lekcyjne do użytku szkolnego. Kancelarię
kierownika szkoły przeznaczono również jako pokój
nauczycielski. 18 września 1963r wieś witała przejeżdżających
kolarzy. 1
września 1964r odeszła na emeryturę długoletnia nauczycielka p. F
Stenzel. W roku szkolnym
1965/66 stopień organizacyjny szkoły przechodzi z siedmiu na ośmiolatkę,
to też żadne dziecko nie kończy szkoły podstawowej.
W roku szkolnym
1966/67 za względu na trudne warunki lokalowe szkoły, zaplanowano
zbudować w czynie społecznym pawilon w roku szkolnym1967/68. na ten
cel zakupiono plac przyległy do szkoły od p. Kirsch Walerii. Jesienią
powołano Komitet Odbudowy Pawilonu, którego przewodniczącym został
Stankowski Józef, zastępcą Badyna Marian, a
sekretarzem Lange Jerzy. Dnia
23 lipca 1967r odbyła się uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego
pod pawilon szkolny. W uroczystości wzięli udział
przedstawiciele: Wydziału Oświaty, Komitetu Powiatowego PZPR,
Powiatowej Gromadzkiej Rady Narodowej, a już 20 września 1968r
dokonano otwarcia nowo wybudowanego pawilonu szkolnego. Uzyskano w ten
sposób dodatkowo dwie izby lekcyjne, pracownie do zajęć praktycznych,
bibliotekę, kuchnię na dożywianie dzieci oraz mieszkanie składające
się z jednego pokoju i kuchni.
Zdjęcia:
Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod pawilon szkolny 1967 rok.
W
dniu 10 października 1971r odbyło się uroczyste otwarcie boiska
tutejszego L.Z.S. „Pałuczanka”. Uroczystości
otwarcia przewodniczył p. J. Kowalski, który powitał przybyłych gości.
W tym dniu odbyło się również uroczyste odznaczenie zasłużonych
działaczy sportu.
W roku szkolnym 1973/74 powstała Zbiorcza Szkoła Gminna z siedzibą w
Gębicach, którą kierował dyr. Stanisław Werner. Szkoła Podstawowa
w Kwieciszewie pozostała filią szkoły Gminnej. 5 października 1973r odbyło
się pożegnanie dyrektora szkoły Zygmunta
Kowalskiego. Uroczystość zorganizował Komitet Rodzicielski. Dyr. Szkoły
Jerzy Lange podziękował ustępującego dyrektorowi za wieloletnia
prace w tutejszej
szkole. 30
czerwca 1974r odbył się Ogólnopolski Turniej Wiedzy Obywatelskiej.
Z dniem 1 lutego 1976r szkoła przeszła pod nadzór Zbiorczej Szkoły
Gminnej w Mogilnie, którą kierował p. Zygmunt Toboła.
W roku szkolnym 1977/78 do Szkoły Podstawowej w Kwieciszewie przyłączono
p-kt filialny – Szkoła Podstawowa w Czarnotulu z kl. I – IV. W tym
roku szkolnym działające koło teatralne wystawiło sztukę A. Fredry
„Zemsta” pod kierownictwem p. Trepińskiego,
a w następnym „Pana
Tadeusza” dla młodzieży i mieszkańców Kwieciszewa i okolic. W
sierpniu 1984 rozpoczęto remont kapitalny szkoły, który miał na celu
poprawić warunki pracy szkoły. Głównym zadaniem było założenie
centralnego ogrzewania. W lipcu 1986r zmarła p. Stenzel Felicja
- nieodżałowana, wzorowa emerytowana nauczycielka
i wychowawczyni wielu pokoleń. Po 31 latach pracy pedagogicznej 1
września 1990r na emeryturę przeszedł dyr. Szkoły p. Jerzy Lange, a
po 35 latach pracy pedagogicznej p. Latos. Dyr. Szkoły od 1 września
1990r został p. Szymański Tadeusz.
W
roku szkolnym 1990/91 funkcjonowało 9 oddziałów z ogólną
liczbą uczniów 213. wprowadzono również z tym r. szkolnym do szkół
religię, którą prowadził nauczyciel – katecheta skierowany przez
Biskupa Diecezjalnego – p. W Grzybowskiego wych. Kl. VIII i VI. Kol.
G. Chudzińska i B. Rejniak wraz
z rodzicami przeprowadziły remont w swoich klasach. W kl. IV urządzona
została biblioteka i świetlica
a w pawilonie byłe pomieszczenie biblioteki i klasy specjalnej
zaadoptowano na klasę. W roku szkolnym 1991/92 po 30 latach pracy
pedagogicznej na emeryturę przeszła kol. T. Malach. Od stycznia 1996r
dyr. Szkoły została p. Barbara Rejniak. W roku szkolnym 1995/96
podniosłym wydarzeniem w naszej szkole było otwarcie Sali
komputerowej. Nasza szkoła z dniem 1 września 1999r została przekształcona
w sześcioletnią Szkołę Podstawową o strukturze organizacyjnej kl.
I – VI . W roku szkolnym 1999 pożegnaliśmy byłych szefów naszej
placówki oświatowej: wieloletniego kierownika szkoły p. Kowalskiego
Z. (zm. 20.09.1999r) i
dyrektora p. Lange J (zm. 6.12.1999r). Z dniem 1 września 2002r
p. dyr. Barbara Rejniak przeszłą na zasłużoną emeryturę, a władze
gminne i oświatowe powołały na stanowisko dyrektora szkoły p. mgr
Michała Moszkowicza. W roku szkolnym 2002/2003 uczestniczyliśmy w
imprezie pn. „Święto Flag” -
prezentując Belgię. W roku szkolnym 2003/2004 gościliśmy w szkole
biskupa Bogdana Wojtusia, który
spotkał się z młodzieżą i pracownikami szkoły. Młodzież nasza
brała udział w wielu konkursach na terenie gminy, odnosząc znaczące
sukcesy. Z dniem 1 września 2005r na zasłużoną emeryturę odeszła
p. G. Chudzińska. 3 czerwca 2006 roku odbyła się uroczystość
nadania Szkole Podstawowej w Kwieciszewie imienia Kazimierza Wielkiego,
połączona z przekazaniem sztandaru.
Kierownicy
i Dyrektorzy Szkoły Podstawowej w Kwieciszewie
Wawrzyniec
Budny do 1928 roku
Józef
Kudas do 1939
Stanisław
Paterski 1945 - 1948
Felicja
Stenzel 1948 - 1949
Michał
Losik 1949 - 1950
Maria
Kowalska 1950 - 1951
Zygmunt
Kowalski 1951 - 1973
Jerzy
Lange 1973 - 1990
Tadeusz
Szymański 1990 - 1995
Barbara
Rejniak 1996 - 2002
Michał Moszkowicz 2002 - 2013
Małgorzata Chudańska - Baran od 2013
Absolwenci
Szkoły Podstawowej w Kwieciszewie